HABERLER

Avrupa Komisyonu, 2010 kurallarını kapsamlı bir şekilde değerlendirip gözden geçirdikten sonra, yeni Dikey Kılavuzla birlikte yeni Dikey Grup Muafiyeti Yönetmeliğini ('VBER') 10 Mayıs 2022 tarihinde kabul etti. Revize edilen kurallar, işletmelere daha basit, daha net ve güncel kurallar sunmaktadır. Yeni kurallar, e-ticaret ve çevrimiçi satışların büyümesiyle yeniden şekillenen iş ortamında tedarik ve dağıtım anlaşmalarının AB rekabet kurallarıyla uyumluluğunu değerlendirmelerine yardımcı olacaktır. Revize edilen VBER ve Dikey Kılavuzlar 1 Haziran 2022'de yürürlüğe girecektir.

Revize edilmiş kurallardaki ana değişiklikler

VBER, koşullara bağlı olarak, üretim veya dağıtım zincirinin farklı seviyelerinde faaliyet gösteren şirketler arasındaki anlaşmaları Avrupa Birliği'nin İşleyişine İlişkin Antlaşma’nın (TFEU) 101(1) maddesindeki yasaktan muaf tutacaktır. Bu kurallar, muaf tutulan anlaşmalar için güvenli liman işlevi görecektir.

Önceki kurallara yönelik yapılan ana değişiklikler, güvenli limanın ne çok geniş ne de çok dar olmasını sağlayacak şekilde ayarlanmasına odaklanmaktadır. Özel olarak, yeni kurallar şunları sağlayacaktır:

Güvenli liman kapsamının şu hususlarda daraltılması: (i) ikili dağıtım, yani, bir tedarikçinin mal veya hizmetlerini bağımsız distribütörler aracılığıyla ve aynı zamanda doğrudan son müşterilere sattığı durumlar ve (ii) eşitlik yükümlülükleri, yani bir satıcının karşı tarafa diğer platformlar gibi üçüncü taraf satış kanallarında ve/veya kendi web sitesi gibi satıcının doğrudan satış kanallarında sunulanlarla aynı veya daha iyi koşullar sunması. Bu, ikili dağıtımın belirli yönlerinin ve belirli türdeki parite yükümlülüklerinin artık yeni VBER kapsamında muaf tutulmayacağı, bunun yerine TFEU'nun 101. Maddesi kapsamında ayrı ayrı değerlendirilmesi gerektiği anlamına gelmektedir.

Güvenli limanın kapsamının şunlarla ilgili olarak genişletilmesi: (i) bir alıcının bireysel müşterilere aktif bir şekilde yaklaşma yeteneğinin belirli kısıtlamalara tabi tutulması (ii) çevrimiçi satışlarla ilgili belirli uygulamalar, yani aynı distribütöre çevrimiçi ve çevrimdışı satılacak ürünler için farklı toptan satış ücretlendirmesi yapmak ve seçici dağıtım sistemlerinde yapılacak çevrimiçi ve çevrimdışı satışlar için farklı kriterler getirebilmek. Muafiyet için diğer tüm koşulların yerine getirilmesi koşuluyla, bu kısıtlamalar artık yeni VBER kapsamında muaf tutulmaktadır.

Revize edilmiş VBER kuralları, bunları günlük işlerinde kullananlar için daha erişilebilir hale getirmek için netleştirilmiş ve basitleştirilmiştir. VBER kuralları, diğer alanların yanı sıra çevrimiçi kısıtlamaların, platform ekonomisindeki dikey anlaşmaların ve sürdürülebilirlik hedeflerine yönelik anlaşmaların değerlendirilmesine ilişkin olarak özellikle güncellenmiştir. Ek olarak, kılavuzlar, seçici ve münhasır dağıtım ve acente anlaşmaları gibi bir dizi konuda ayrıntılı rehberlik sağlamaktadır.

Sürecin arka planı

Eylül 2020'de Komisyon, 2010 VBER ve Dikey Kılavuzların değerlendirmesinin sonuçlarına yönelik bir Personel Çalışma Belgesi yayınladı. Değerlendirme, bunların her ikisinin de dikey anlaşmaların öz değerlendirmesini önemli ölçüde kolaylaştıran ve işletmeler için uyum maliyetlerini düşürmeye yardımcı olan yararlı araçlar olduğunu gösterdi. Bununla birlikte, kuralların 2010 yılında kabul edilmesinden bu yana meydana gelen piyasa gelişmeleri dikkate alınarak revize edilmesi gerektiğine dair işaretler de ortaya çıkardı.

Bu değerlendirmenin ardından, Ekim 2020'de Komisyon etki değerlendirmesini başlattı ve bu süreçte, şeffaf bir halkla istişare, ilgili taraflar ve ulusal rekabet otoriteleri ile yapılan görüşmeler ve ayrıca hedeflenen uzman raporları vasıtasıyla iyileştirilmesi gereken alanlar hakkında daha fazla kanıt topladı.

Temmuz 2021'de Komisyon, revize edilmiş bir VBER ve Dikey Kılavuzlar taslağı hakkında paydaşların yorumlarını davet eden bir kamu istişaresi başlattı. Kasım 2021'de Komisyon, alınan katkıların bir özeti de dahil olmak üzere halkla yapılan istişarenin sonuçlarını yayınladı. Şubat 2022'de ikili dağıtım bağlamında bilgi alışverişi ile ilgili taslak kılavuz hakkında ek bir istişare gerçekleştirildi. İstişare faaliyetleri ve önerilen değişikliklerin değerlendirilmesi hakkında daha fazla ayrıntı içeren Etki Değerlendirme Raporu revize edilmiş kurallar ve hedeflenen istişarenin sonuçları ile birlikte yayınlandı.

VBER’in temelleri

Dikey anlaşmalar, üretim veya dağıtım zincirinin farklı seviyelerinde faaliyet gösteren iki veya daha fazla teşebbüs arasında ve tarafların belirli mal veya hizmetleri satın alma, satma veya yeniden satma koşullarına ilişkin anlaşmalardır.

TFEU'nun 101(1) maddesi, teşebbüsler arasında rekabeti kısıtlayan anlaşmaları yasaklamaktadır. Ancak, TFEU'nun 101(3) Maddesi uyarınca, bu tür anlaşmalar, malların üretimini veya dağıtımını iyileştirmeleri, teknik ve ekonomik ilerlemeyi teşvik etmeye katkıda bulunmaları, tüketicilere ortaya çıkan faydalardan adil bir pay almalarına izin vermeleri ve rekabeti ortadan kaldırmamaları koşuluyla tek pazar ile uyumludur.

VBER, belirli koşulları karşılayan dikey anlaşmaları TFEU Madde 101(1)'deki yasaktan muaf tutar ve böylece bu anlaşmalar için güvenli bir liman oluşturur. Çok geniş tanımlanan bir güvenli liman, TFEU'nun 101. maddesine uymamaktadır. Öte yandan, çok dar bir güvenli liman, işletmeler için uyum maliyetlerini artıracaktır. VBER'in nasıl yorumlanacağı, uygulanacağı ve VBER'in güvenli limanının dışında kalan dikey anlaşmaların nasıl değerlendirileceği konusunda rehberlik sağlaması amacıyla VBER’e paralel olarak Dikey Kısıtlamalara İlişkin Kılavuzlar oluşturulmuştur.

Kaynak: https://ec.europa.eu/commission/presscorner/detail/en/IP_22_2844